από το papaioannou-giannis.net

Στην αποκαλυπτική του συνέντευξη στο Tvxs, με αφορμή το βιβλίο του Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ(Εκδόσεις Α.Λιβάνη), ο πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ δεν μασάει τα λόγια του: η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε από την αρχή να ζητήσει το κούρεμα του χρέους και ευνοϊκότερους όρους δανεισμού, παρά τις σχετικές συστάσεις του Ντομινίκ Στρος Καν. Αποτέλεσμα, ένα μνημόνιο που δεν συνέφερε παρά τις γερμανογαλλικές τράπεζες, ώστε να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα. Αν η κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει το “όπλο στο τραπέζι” που του προσέφερε ο Στρος Καν, αποκαλύπτει ο κ. Ρουμελιώτης στον Στέλιο Κούλογλου, η ίδια η υπαγωγή στο μνημόνιο θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Όλα αυτά αν “η φοβική κυβέρνηση” της εποχής, είχε διαπραγματευτεί..
Το βιβλίο σας έχει προκαλέσει αρκετές συζητήσεις κι ένα βασικό ερώτημα, το οποίο καλείστε να απαντήσετε: Λέτε ότι ήδη από την αρχή στο Δ.Ν.Τ. ήταν διαμορφωμένη η αντίληψη ότι το Μνημόνιο δεν έβγαινε. Πώς είναι δυνατόν το ΔΝΤ, το οποίο είναι έχει τη φήμη ενός σκληρού οργάνου που κοιτάει τα λεφτά του, να χρηματοδοτήσει ένα πρόγραμμα που εξαρχής ήξερε ότι θα αποτύχει;
Κύριε Κούλογλου, δεν είναι η 1η φορά που το ΔΝΤ χρηματοδοτεί προβληματικά προγράμματα. Σας θυμίζω ότι η ιστορία του ΔΝΤ είναι διάσπαρτη με χρηματοδοτήσεις προγραμμάτων, τα οποία στην πορεία αποδείχτηκαν μη εφαρμόσιμα. Σας θυμίζω μόνο για παράδειγμα την Αργεντινή: εντάχθηκε σ’ ένα πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού ΔΝΤ, αποδείχθηκε ότι αυτό το πρόγραμμα δεν έβγαινε, αναγκάστηκε να αποσυρθεί από το πρόγραμμα αυτό μετά τη διακοπή της τελευταίας δόσης από το ΔΝΤ και από εκεί και έπειτα ακολούθησε το δικό της δρόμο. Άρα, δεν είναι κάτι το καινούριο.
Ναι αλλά το πρόγραμμα της Αργεντινής δεν ήξερε το ΔΝΤ από την αρχή ότι θα αποτύχει. Δεν το θεωρούσε δεδομένο ότι θα αποτύχει.
Στην περίπτωση της Αργεντινής το ΔΝΤ, μετά την υιοθέτηση των κανόνων του Washington Consensus (της Συμφωνίας, όπου για να σταθεροποιηθεί μια οικονομία πρέπει να μειωθούν μισθοί, συντάξεις, να περιοριστεί η ζήτηση έστω κι αν αυτό προκαλεί μεγαλύτερη ύφεση) εφάρμοσε πιστά αυτή τη σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική, η οποία, όπως είδαμε σε πάρα πολλές περιπτώσεις δεν πέτυχε και οι χώρες που εφάρμοσαν αυτά τα προγράμματα, είχαν προβλήματα. Αναφέρομαι ειδικά στην περίπτωση της Αργεντινής, αλλά και επίσης στην κρίση της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η συμπεριφορά του ΔΝΤ δεν κρίνεται επιτυχής και εν πάση περιπτώσει ασκήθηκε έντονη κριτική ακόμα και σήμερα για τον εξαναγκασμό των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας να εφαρμόσουν ένα τόσο σκληρό πρόγραμμα, το οποίο τις οδήγησε σε πάρα πολύ μεγάλη ύφεση. Άρα, δεν είναι κάτι καινούριο.
Τώρα,λένε ορισμένοι: εφόσον ξέραμε στο ΔΝΤ ότι το πρόγραμμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί τότε γιατί το χρηματοδότησε γνωρίζοντας ότι έτσι μπορεί να χάσει τα λεφτά του. Αυτοί που υποστηρίζουν αυτή την άποψη δε γνωρίζουν την ιστορία του Διεθνούς Νομισματικού ΔΝΤ και πώς λειτουργεί. Το ΔΝΤ έχει, με βάση το καταστατικό του, απόλυτη προτεραιότητα στην επιστροφή των δανείων του από χώρες που δανείζει.
Ακόμα κι αν κουρευτεί το χρέος μιας χώρας το δάνειο του ΔΝΤ προς τη χώρα αυτή, δεν κουρεύεται. Και εν πάση περιπτώσει, εισπράττεται κατ’ αποκλειστική προτεραιότητα. Το ΔΝΤ δεν έχει χάσει ποτέ λεφτά από χώρες που έχει δανείσει παρά μόνο από πολύ φτωχές χώρες, στις οποίες με βάση μια πολιτική απόφαση η διεθνής κοινότητα αποφάσισε να χαρίσει κάποια χρέη. Άρα δεν είναι αντιφατικό το ΔΝΤ να χρηματοδοτεί ένα πρόγραμμα, το οποίο εκ των προτέρων ξέρει ότι θα αποτύχει. Η ιστορία του είναι διάσπαρτη με τέτοιες αποτυχίες, αλλά ποτέ δεν έχει χάσει λεφτά.
Άρα, εσείς υποστηρίζετε στο βιβλίο, ότι παρότι θεωρούσε δεδομένο ότι θα αποτύχει λίγο-πολύ, το έκανε για λόγους συστημικών κινδύνων.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, ναι. Λέω ότι το ΔΝΤ γνώριζε από την αρχή ότι το πρόγραμμα αυτό ήταν πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο να εφαρμοστεί. 1ον, γιατί στο διοικητικό συμβούλιο έγινε η συζήτηση για το ελληνικό πρόγραμμα τον Μάιο του 2010. Πολλά μέλη του διοικητικού συμβουλίου σηκώθηκαν και είπαν ότι το πρόγραμμα αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί διότι λείπει ένα ουσιαστικό στοιχείο. Ποιο ήταν εκείνο το στοιχείο; Ήταν η αναδιάρθρωση του χρέους, δηλαδή το κούρεμα του χρέους, το οποίο ήταν πάρα πολύ ψηλό για να μπορέσει να αποδειχθεί στην πορεία βιώσιμο. Και επομένως ζήτησαν αυτά τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου να ζητηθεί το κούρεμα του χρέους.
Στην απάντησή τους οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ αναγκάστηκαν να παραδεχτούν ότι οι ελληνικές αρχές, απέκλεισαν το ενδεχόμενο της αναδιάρθρωσης του χρέους. Στη συνέχεια, η συζήτηση επικεντρώθηκε στο αν είναι το χρέος βιώσιμο, διότι σας θυμίζω ότι για να χρηματοδοτήσει το Διεθνές Νομισματικό ΔΝΤ ένα πρόγραμμα χρειάζεται το χρέος να είναι βιώσιμο σε μεσοπρόθεσμη βάση.
Επειδή οι εμπειρογνώμονες δεν μπορούσαν να το βεβαιώσουν αυτό, αναγκάστηκε το ΔΝΤ να αλλάξει το καταστατικό του και να πει ακόμα κι αν δεν μπορεί να βεβαιωθεί ότι το χρέος είναι βιώσιμο με μεγάλη πιθανότητα, να μπορεί να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα λόγω και των συστημικών κινδύνων, δηλαδή των επιπτώσεων που θα έχει η μη έγκριση του ελληνικού προγράμματος στην Ευρωζώνη και στην ευρύτερη παγκόσμια οικονομία.
Επίσης, θέλω να σας πω ότι τελικά αυτές τις μέρες στο Τόκυο, όπου γίνεται η ετήσια σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού ΔΝΤ, ο αρμόδιος διευθυντής για τα φορολογικά και ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του ΔΝΤ, αναγνώρισαν ότι το Ταμείο έπεσε έξω στις προβλέψεις του σε ό,τι αφορά την ύφεση στην Ελλάδα και στα άλλα μακροοικονομικά στοιχεία. Γιατί έπεσε έξω; Έπεσε έξω από σφάλμα ή γνώριζε; Η άποψη η δική μου είναι ότι ήταν γνωστό, όπως αναφέρει και στην τελευταία του έκθεση το Διεθνές Νομισματικό ΔΝΤ, ότι η εσωτερική υποτίμηση που προκρίθηκε για να προωθηθεί στην Ελλάδα, θα επέφερε μεγάλη και παρατεταμένη ύφεση. Αυτόν τον κίνδυνο τον υποεκτίμησαν στο Διεθνές Νομισματικό ΔΝΤ ή εν πάση περιπτώσει κάνανε αυτές τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις κάτω από την πίεση των Ευρωπαίων, προκειμένου να εμφανιστεί ότι το χρέος ήταν βιώσιμο,
Αποτέλεσμα; Χάσαμε 18 πολύτιμους μήνες και τελικά φτάσαμε τον Ιούνιο του 2011,όταν πλέον ήταν ξεκάθαρο ότι το χρέος δεν ήταν βιώσιμο και το ΔΝΤ δεν μπορούσε να συνεχίσει να εθελοτυφλεί απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση και ζήτησε επίμονα από τους Ευρωπαίους είτε να χρηματοδοτήσουν την Ελλάδα με επιπλέον 55 δισεκατομμύρια είτε να προχωρήσουν σε κούρεμα του χρέους είτε να προχωρήσουν και στα 2 μαζί, πράγμα το οποίο έγινε. Αλλά και η 1η αναδιάρθρωση του χρέους, του 21% του Ιουλίου της 21ης Ιουλίου του 2011 δεν έφτανε για να καταστεί το χρέος βιώσιμο και γι’ αυτό προχωρήσαμε στη 2η αναδιάρθρωση με το μεγαλύτερο κούρεμα κατά, στο ύψος του 53%.
Και πάλι δεν είναι το χρέος βιώσιμο.
Και δυστυχώς ακόμα και μετά από αυτό το μεγάλο αυτό κούρεμα, το χρέος και πάλι δεν είναι βιώσιμο. Τις μέρες αυτές στο Eurogroup η κυρία Λαγκάρντ ξεκαθάρισε τη θέση της και είπε ότι το χρέος και πάλι δεν είναι βιώσιμο διότι οι εκτιμήσεις που έγιναν το Μάρτιο του 2012 σε σχέση με τις σημερινές εκτιμήσεις του ΔΝΤ, έχουν αλλάξει, λόγω και της μεγαλύτερης ύφεσης . Άρα για να σταθεροποιηθεί το χρέος στο 120% του ΑΕΠ, όπως είχε προβλεφθεί αρχικά για να καταστεί βιώσιμο το χρέος, χρειάζεται να κουρευτεί ξανά.
Άρα, τι θέλω να πω; Το πρόγραμμα αυτό ήταν απ’ την αρχή προβληματικό, δεν μπορούσε να εφαρμοστεί διότι και στην Ελλάδα δεν υπήρχανε όλες οι
προϋποθέσεις για να πετύχει η εσωτερική υποτίμηση. Αυτό το αναγνωρίζει το ίδιο το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση. Γατί δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις; Γιατί το χρέος ήταν πάρα πολύ ψηλό, γιατί το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν πάρα πολύ ψηλό, γιατί στην Ελλάδα υπάρχουν αγκυλώσεις, υπάρχουν κλειστά επαγγέλματα, υπάρχει σωρεία εμποδίων που δεν βοηθούν στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Από το βιβλίο σας προκύπτει ότι από εποχής Στρος Καν η οικονομική φιλοσοφία με την οποία προσεγγίζονταν διάφορα προβλήματα κρίσης, πήγαινε να διαφοροποιηθεί απ’ το νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Παρόλα αυτά βλέπουμε ότι στην Ελλάδα εφαρμόζεται ακραία το μοντέλο αυτό, με τα δύο Μνημόνια.
Ναι, το ΔΝΤ έχοντας διδαχθεί από τα σφάλματά του και ιδιαίτερα μετά την ανάληψη της γενικής διεύθυνσης από τον Ντομινίκ Στρος Καν προσπάθησε να διορθώσει ορισμένες πλευρές της παρέμβασής του με προγράμματα σε διάφορες χώρες. Και στάθηκε πολύ πιο ευέλικτο στην περίπτωση της Ελλάδας απ’ ό,τι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας μέσα σε εισαγωγικά.
Το ΔΝΤ απ’ την αρχή είχε πει και στους Ευρωπαίους, και αυτό έχει αποδειχτεί με ντοκουμέντα, ότι θα έπρεπε να γίνει κούρεμα του χρέους ευθύς εξαρχής, πράγμα, το οποίο οι Ευρωπαίοι δε θέλησαν να το συζητήσουνε. Και 2ον ότι θα έπρεπε η περίοδος προσαρμογής να είναι μεγαλύτερη από αυτή που οι Ευρωπαίοι ήθελαν να επιβάλουν στην Ελλάδα.
Τέλος το ΔΝΤ είπε ότι θα πρέπει οπωσδήποτε το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας από την Ευρωζώνη να είναι χαμηλότερο από το 5% που είχανε αποφασίσει κάτω απ’ την πίεση της Γερμανίας, της Ολλανδίας, για να τιμωρήσουν την Ελλάδα που είχε εκτροχιαστεί δημοσιονομικά. Είχε λοιπόν μια πιο ευέλικτη πολιτική.
Αν ήταν πιο ήπια η δημοσιονομική προσαρμογή -αυτό το οποίο ζητάει η σημερινή κυβέρνηση, επιμήκυνση κατά 2 χρόνια- οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία δε θα ‘ταν τόσο δραματικές. Δεν θα φτάναμε σε μία πρωτοφανή κάμψη του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος που υπολογίζεται ότι θα φτάσει και θα ξεπεράσει το 25%, το ¼ του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, με την ανεργία να έχει ανεβεί ήδη στο 23-24% με προοπτική να πάει στο 27, ίσως και 29% του χρόνου. Εάν είχε συνδυαστεί και μ’ ένα κούρεμα του χρέους αν όχι την ημέρα που εγκρίθηκε το πρόγραμμα στις 9 Μαΐου του 2010, το αργότερο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2010, όπως υποστήριζε ο Ντομινίκ Στρος Καν και είχα διαμηνύσει στην κυβέρνηση, δε θα βρισκόμασταν σ’ αυτή τη δραματική κατάσταση σήμερα.
Γράφετε στο βιβλίο ότι ενώ το ΔΝΤ, και εσείς και ο Στρος Καν, παρακινούν την ελληνική κυβέρνηση και να θέσει θέμα αναδιάρθρωσης από πολύ νωρίς αλλά και να ζητήσει καλύτερους όρους, η ελληνική κυβέρνηση δε διαπραγματεύεται ούτε το ένα ούτε το άλλο. Για την αναδιάρθρωση, ενώ ήδη από την αρχή της κρίσης ο ο Στρος Καν σας λέει ότι υπάρχει ένα τέτοιο θέμα, προχώρησέ το, πες το στους Έλληνες αρμόδιους, γιατί δεν το κάνουν; Κοιτάξτε, εγώ έμεινα έκπληκτος με μια τελευταία δήλωση του πρώην υπουργού οικονομικών, του κυρίου Παπακωνσταντίνου,  ότι δεν το έθεσε αυτό το θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως το ‘πε και δημοσίως απ’ τον Απρίλιο του 2010, διότι δε θα γινόταν αποδεχτό το αίτημα αυτό από τους Ευρωπαίους. Είναι πρωτοφανές ένας υπουργός οικονομικών να αυτοπαραιτείται, από ένα διαπραγματευτικό χαρτί, το οποίο θα βοηθούσε πάρα πολύ και ουσιαστικά τη χώρα, αυτό εγώ δεν μπορώ να το κατανοήσω.
2ον, ο κύριος Παπακωνσταντίνου γνώριζε εξαρχής ότι ο επίσημος σύμβουλος της κυβέρνησης, η τράπεζα Λαζάρ, είχε διαγνώσει η κρίση χρέους στην Ελλάδα δεν είναι κρίση ρευστότητας, δηλαδή βραχυπρόθεσμης αδυναμίας αναχρηματοδότησης του χρέους, αλλά κρίση φερεγγυότητας, δηλαδή δυσκολίας ή αδυναμίας αποπληρωμής του χρέους. Έγιναν συσκέψεις υπουργικές, γνωρίζω ότι υπήρξαν υπουργοί οι οποίοι υποστήριξαν το αίτημα της αναδιάρθρωσης.
Ωστόσο, ο Υπουργός Οικονομικών, έδωσε μάχη για να μην τεθεί αυτό το θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Εγώ πραγματικά δεν το κατανοώ, δε θέλω να πιστεύω ότι ένας υπουργός μπορεί να αυτοπαραιτηθεί από ένα διαπραγματευτικό χαρτί που είχε στα χέρια του για να πετύχει καλύτερους όρους για το πρόγραμμα.
Επομένως αυτή η μη υποβολή αιτήματος για αναδιάρθρωση στην ουσία βόλευε τις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες. Γιατί στην ουσία γι’ αυτό δεν έγινε το μνημόνιο;
Υπάρχουν ορισμένοι που λένε: αυτό αποτελεί θεωρία συνωμοσίας, συνωμοσιολογία. Κοιτάξτε όσοι έχουν διαβάσει οικονομική ιστορία ή απλώς και το τελευταίο βιβλίο του Πολ Κρούγκμαν, θα δούνε ποιος είναι ο ρόλος των τραπεζών στις εκάστοτε κρίσεις και πώς οι τράπεζες πιέζουν τις κυβερνήσεις τους για να προφυλάξουν τα συμφέροντά τους. Όσοι υποστηρίζουν πως είναι θεωρία συνωμοσίας ότι οι τράπεζες οι ευρωπαϊκές άσκησαν πιέσεις στις κυβερνήσεις τους για να μη γίνει αναδιάρθρωση ή να αναβληθεί για να κερδίσουν χρόνο, είναι τελείως εκτός πραγματικότητας.
Εγώ θα σας πω τούτο μόνο: στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ που έγινε στις 9 Μαΐου του 2010, ορισμένες αναδυόμενες χώρες σηκώθηκαν και κατήγγειλαν ακριβώς αυτό το ενδεχόμενο. Είπαν μέσα στο διοικητικό συμβούλιο, στην επίσημη συζήτηση: κατανοούμε ότι αυτή η πολιτική των Ευρωπαίων αποσκοπεί στο να προστατεύσει τις τράπεζές τους, να τους δώσει χρόνο για να απαλλαγούν απ’ τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και να μετατραπεί το χρέος προς τις τράπεζες σε δημόσιο χρέος, δηλαδή χρέος της Ελλάδας προς δημόσιους φορείς. Προς τις κυβερνήσεις, βασικά
Ε λοιπόν οι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι σύσσωμοι μέσα στο διοικητικό συμβούλιο υποσχέθηκαν ότι οι τράπεζές τους με εντολή των κυβερνήσεών τους δε θα απαλλαγούν από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Έγινε αυτό; Όχι, το αντίθετο έγινε. Μέσα σ’ ένα χρόνο είχαν βγάλει από πάνω τους 38 δισεκατομμύρια ομόλογα του ελληνικού δημοσίου.
Να προσθέσω και κάτι άλλο:το γεγονός ότι δεν έγινε αναδιάρθρωση τότε, δεν οφείλεται μόνο στην πίεση των τραπεζών που είχαν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου στα χέρια τους, αλλά και στην πίεση των τραπεζών που είχαν πωλήσει τα λεγόμενα CDS, τα ασφάλιστρα κινδύνου, σε αγοραστές ομολόγων του ελληνικού δημοσίου. Εάν γινόταν τότε το κούρεμα, οι τράπεζες αυτές θα έπρεπε να πληρώσουν τα ασφάλιστρα. Άρα από 2 πλευρές πιέστηκαν οι κυβερνήσεις για να μη γίνει η αναδιάρθρωση του χρέους. Αυτή  είναι η αλήθεια και αυτό θα αποδειχτεί και με περισσότερα στοιχεία στο μέλλον. γιατί γνωρίζω ότι αυτή τη στιγμή γράφονται 13 βιβλία γύρω από την υπόθεση του ελληνικού χρέους σε παγκόσμια κλίμακα.
Γράφετε ότι και ο Στρος Καν και εσείς, συμβουλεύετε στη διάρκεια της κατάθεσης του 1ου μνημονίου να υπάρξει αίτημα για καλύτερους όρους, και για το επιτόκιο και για τον χρόνο προσαρμογής. Γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν το υιοθετεί, γιατί, όπως αφήνετε να εννοηθεί, αποδέχεται ό,τι της δίνουν να υπογράψει;
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών κράτησαν μια φοβική στάση, μια φοβική διαπραγματευτική στάση.
Φοβήθηκαν να θέσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τα κρίσιμα θέματα που αφορούσαν το μέλλον της χώρας: αναδιάρθρωση του χρέους, υψηλό επιτόκιο της ευρωζώνης, μικρή περίοδος προσαρμογής. Σε αυτά τα 3 θέματα, βασικά θέματα, κρατήθηκε μια φοβική στάση. Δεν διαπραγματευτήκαμε και αυτό προκύπτει και από τα στοιχεία και από τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής.
Θέλω να σας πάω πιο πριν: όταν ξεκινάει η κρίση και αρχίζετε και εμπλέκεστε κι εσείς, την άνοιξη του 2010, αλλά και νωρίτερα. Ήταν προδιαγεγραμμένο ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να μπει σ’ ένα πρόγραμμα;
Όχι, κύριε Κούλογλου. Ενθυμούμαι ότι μόλις πήγα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από τις συζητήσεις με τους Αμερικανούς και με τον Στρος Καν προέκυψε ένα πολύ βασικό ερώτημα: πώς η Ελλάδα δε θα αποκλειστεί από τις αγορές. Και οι αρχικές εκτιμήσεις, και του ΔΝΤ και του Στρος Καν προσωπικά, ήτανε ότι ίσως η Ελλάδα χρειαστεί μια συμπληρωματική χρηματοδότηση απ’ το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά η βασική υπόθεση ήταν ότι θα εξακολουθήσει να έχει πρόσβαση στις αγορές.
Για να γίνει όμως αυτό το ΔΝΤ  και οι Αμερικανοί είχαν συμβουλεύσει την ελληνική κυβέρνηση- αυτό προκύπτει από επίσημα έγγραφα τα οποία έφτασαν στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης από αμερικανικές πηγές- ότι έπρεπε να ζητήσει η κυβέρνηση, αυτό που λέμε το precautionary μηχανισμό, δηλαδή να ζητήσει εκ των προτέρων μια  χρηματοδοτική γραμμή απ’ το ΔΝΤ χωρίς να την χρησιμοποιήσει αλλά με το ενδεχόμενο ότι θα τη χρησιμοποιήσει.
Aν υπέβαλλε το αίτημα η ελληνική κυβέρνηση για μια προληπτική γραμμή χρηματοδότησης, όπως το κάνουν πολλές χώρες, η Πολωνία παραδείγματος χάρη το έκανε πρόσφατα, τότε υπήρχε η πιθανότητα να περάσει ένα μήνυμα στις αγορές ότι η Ελλάδα δεν κινδυνεύει: ό,τι και να συμβεί, και να μη χρηματοδοτηθεί απ’ τις αγορές, υπάρχει αυτή η χρηματοδοτική γραμμή. Νομίζω ότι αυτό ήταν ένα τεράστιο λάθος, θα έπρεπε να έχει χρησιμοποιηθεί αυτή η διαδικασία, την οποία γνώριζε η ελληνική κυβέρνηση και από τα έγγραφα, τα επίσημα έγγραφα που στάλθηκαν προς την ελληνική κυβέρνηση απ’ την αμερικανική πλευρά και από τις συζητήσεις που είχαν γίνει με το Διεθνές Νομισματικό ΔΝΤ.
Ήταν δηλαδή αυτό το πιστόλι στο τραπέζι, το οποίο μιλούσε επιμόνως ο κ. Παπανδρέου ζητώντας απ’ τους Ευρωπαίους να του υποσχεθούν βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης. Κι εσείς υποστηρίζετε ότι έχει το πιστόλι αλλά δεν το χρησιμοποιεί;
Έγιναν πάρα πολλά σφάλματα. Είναι λυπηρό πραγματικά που έγιναν τέτοιοι λανθασμένοι χειρισμοί και η χώρα μας αυτή τη στιγμή πληρώνει ένα μεγάλο τίμημα. Όχι ότι δεν έπρεπε να γίνουν πολλά πράγματα απ’ τα οποία κάνουμε σήμερα. Ασφαλώς η χώρα μας είχε ολιγωρήσει στο να προωθήσει μεταρρυθμίσεις, ασφαλώς η χώρα μας δεν έσκυψε στο πρόβλημα της ελλειμματικής ανταγωνιστικότητας για μια σχεδόν δεκαετία, ασφαλώς δεν πρόσεξε το θέμα της εξέλιξης του δημοσίου χρέους. Εμείς ευθυνόμαστε πρώτα απ’ όλα. Αλλά και οι Ευρωπαίοι έχουν μια τεράστια ευθύνη απέναντι στην ελλιπή θα ‘λεγα και ελλειμματική προσέγγιση της κρίσης. Επέβαλαν τιμωρητικά κάποιους όρους στην Ελλάδα απ’ τα οποία, απ’ τους οποίους δεν ωφελήθηκε η χώρα μας αλλά δεν ωφελήθηκε και στο σύνολό της η Ευρωπαϊκή, η Ευρωζώνη και το Ευρώ.